De kracht van openbare data

In de afgelopen maanden mocht ik de jury voorzitten van de eerste editie van de Responsible Data Entrepreneurship Award. Op 30 oktober jl., tijdens de Dag voor Ondernemers van de Den Bosch Data Week, vond de uitreiking plaats. Het bedrijf Brightmaven werd uitgeroepen tot de glorieuze winnaar. Later meer over het waarom.

De award is in het leven geroepen om positieve toepassingen van data, al dan niet in combinatie met kunstmatige intelligentie, onder de aandacht te brengen. Hiermee komt er meer nadruk te liggen op al die ondernemers in Nederland die de kansen van grote hoeveelheden data benutten, zonder daarbij de belangen van de oorspronkelijke eigenaren van de data of die van de samenleving als geheel te schaden. Responsible data entrepreneurs creëren op verantwoordelijke wijze nieuwe waarde met data. Verantwoordelijk staat hierbij voor (1) rechtvaardig, (2) nauwkeurig, (3) vertrouwelijk en (4) transparant gebruik van data (zie ook één van mijn vorige bijdragen). Dit lijkt heel vanzelfsprekend – het zou eigenlijk de standaard moeten zijn – maar dat is het vaak niet.

“Verantwoord gebruik van data lijkt heel vanzelfsprekend – het zou eigenlijk de standaard moeten zijn – maar dat is het vaak niet”

Onze veronderstelling was en is dat er veel van zulke ondernemers zijn. Deels afgedwongen door de in mei 2018 in werking getreden Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), maar vooral omdat steeds vaker het besef doordringt dat er zorgvuldig moet worden omgesprongen met andermans gegevens. Dit verwachten we immers ook van anderen, die werken met onze persoonlijke gegevens. Het naïeve “ik heb niets te verbergen” als argument zou inmiddels tot het verleden moeten behoren. Data zijn potentieel invloedrijk, zeker wanneer ze worden gecombineerd met data uit andere bronnen.

Het aantal aanmeldingen viel ons dan ook wat tegen; slechts zes organisaties wilden meedingen naar de award. Dit kan echter ook betekenen dat veel organisaties simpelweg nog niet zo ver zijn. Meer dan eens gaf men aan de award een heel goed initiatief te vinden, waar ze graag mee onderscheiden zouden willen worden, maar dat deze editie daarvoor nog te vroeg kwam. Het feit dat de award diverse organisaties heeft aangezet om versneld dieper na te denken over hun omgang met data, is een mooi resultaat. Mijn verwachting is dat de award in de komende jaren alleen maar in belang zal toenemen.

“De award heeft diverse organisaties aangezet om versneld dieper na te denken over hun omgang met data”

De drie genomineerde bedrijven voor de eerste editie – Brightmaven, Soda en SurePay – kunnen we dus bestempelen als heuse koplopers op dit gebied. Uit hun inzendingen bleek duidelijk dat er is nagedacht over verantwoordelijk omgaan met data. Ze proberen de data zo onbevooroordeeld mogelijk te laten spreken, er wordt een hoge mate van nauwkeurigheid nagestreefd, persoonlijke gegevens worden niet, geanonimiseerd of onder strikte voorwaarden gedeeld en de werkwijze wordt inzichtelijk gemaakt voor derden.

Brightmaven uit Venlo ging uiteindelijk met de award naar huis. Brightmaven probeert met Sjerlok gestolen of vermiste objecten terug te vinden door een groot aantal kenmerken van ieder object te vergelijken met informatie uit openbare databronnen, zoals advertenties op online marktplaatsen en sociale media. Wij als jury oordeelden dat ze hun waarde al ruimschoots hebben bewezen, ondanks dat ze pas sinds 01-12-2016 bestaan. Alleen al in 2018 wisten ze voor miljoenen aan objecten terug te vinden.

“Werk (verder) aan een visie en strategie met betrekking tot het gebruik van data en algoritmen die data omzetten in waarde”

Laat Brightmaven en de andere twee genomineerden een voorbeeld zijn voor wat betreft hun omgang met data. Het moment om organisaties voor te kunnen dragen voor de eerstvolgende editie van de Award laat nog even op zich wachten. Dit biedt iedereen de kans om intussen (verder) te werken aan een visie en strategie met betrekking tot het gebruik van data en algoritmen die data omzetten in waarde. Doen!

_____
Deze column verscheen eerder op ztalkscollectief.nl